تعریف تیزهوشی: کودکانی که در آزمون های هوش نمره آن ها از 130 بالاتر باشند ، به عنوان کودک تیزهوش و یا کودک خلاق شناخته می شوند که ممکن است ویژگی های آن ها با هم متفاوت باشند یعنی هر کدام در زمینه های مختلف خلاقیت داشته باشند . افراد تیزهوش همیشه و در همه جا مورد توجه بوده اند و این به دلیل استعداد و توانایی آن ها است .

کودکان تیزهوش نسبت به دیگر هم سالان خود تفکرات ذهنی برتر ، هوشیاری ، خلاقیت ، توانایی های خاص و با ارزش دارند . همانطور که گفتیم بین کودکان باهوش ممکن است تفاوت های زیادی وجود داشته باشد به طوری که یک کودک ممکن است در چند زمینه خاص باهوش و با استعداد باشد و کودکی دیگر در زمینه های متفاوت دیگر .

ویژگی های کودکان تیزهوش ، آن ها را از سایر کودکان هم سالشان جدا می کند و همچنین به دلیل استعدادشان ، این توانایی را دارند که جایگاه مورد توجهی در اجتماع خودشان داشته باشند. والدین کودک باید این ویژگی های کودک را بشناسند و با مراقبت از آن ها باعث رشد و پرورش توانایی ها و استعداد های کودکان شوند .

ویژگی های عمومی کودکان تیزهوش
همانطور که گفتیم تمامی کودکان تیزهوش شبیه به یکدیگر نیستند و هر کدام توانایی ها و استعدادهای مخصوص به خودشان را دارند که دیگر کودکان بهره مند نیستند و به نوعی کودک خلاق به حساب می آیند ؛ طبق گزارشات اعلام شده ویژگی های زیر در بیشتر کودکانی که ضریب هوشی بالاتری دارند ، دیده می شود .

انرژی زیاد
در کودکان تیزهوش نسبت به دیگر کودکان هم سن خودشان پر انرژی تر بوده و به نوعی انگار دچار بیش فعالی ویا پیش فعالی نیز هستند . آن ها نسبت به دیگر کودکان شیطنت زیاد تری دارند و همچنین نیاز کمتری به خواب و استراحت دارند .

یادگیری سریع
​کودکان تیزهوش مطالب مختلف را خیلی سریع و دقیق از دیگر کودکان یاد می گیرند و از قدرت درک بسیار بالایی برخوردار هستند .

توانایی ذهنی بالاتر
کودکان با استعداد از نظر بهره هوشی و توانایی ذهنی تفاوت بسیاری با هم سن و سال هایشان دارند . به طور مثال آن ها زودتر راه می روند ، درک می کنند ، حرف می زنند ، یاد می گیرند و …

حافظه قوی
کودکانی که از توانایی ذهنی بالاتری برخوردار هستند مطالبی را که توجهشان را جلب می کنند را با سرعت و دقت بالایی به ذهن می سپارند و فراموش نمی کنند .

خیال بافی بیشتر
کودکان تیزهوش بیشتر از دیگران رویا پردازی می کنند ، ذهن آن ها باز است و تخیلات روشنی دارند همچنین ممکن است همبازی های خیالی هم داشته باشند .

پاسخ های با جزئیات
کودکانی که از توانایی ذهنی بالاتری برخوردار هستند ، در هنگام جواب دادن به سوالاتی که از آن ها می پرسند ، به صورت پیچیده و با جزئیات پاسخ می دهند .

مدیریت اطلاعات
کودکان تیزهوش قدرت مدیریت و دسته بندی اطلاعاتی که دریافت می کنند را دارند . این کودکان با بهره گیری از اطلاعات موجود، راه حل های مختلفی برای یک مسئله ارائه می دهند .

قدرت تفکر ذهنی
​تمام باورها و افکار ما در ذهن ما شکل می گیرد که مهم ترین عضو بدن هست ، در واقع اگر بتوانیم ذهن و مغزمان را مدیریت کنیم ، می توانیم به تمام آرزو ها و خواسته های قلبمان برسیم . کودکان تیزهوش ذهن فعالی برای رسیدن به باور های خود دارند .

قدرت مدیریت یا تمایل به مدیریت و نظارت
​تمایل به مدیریت و نظارت کردن مربوط به روزگار اخیر نیست بلکه از گذشته تا کنون انسان ها تمایل به مدیر بودن را دارند ، اما لازم به ذکر است بدانید کودکان تیزهوش بیشتر از کودکان دیگر به سرپرست بودن فکر می کنند .

فراوانی دامنه توجه
​همانطور که گفتیم توجه و دقیق بودن کودکان تیزهوش نسبت به دیگر هم سالان آن ها بیشتر است زیرا کودکان تیزهوش نسبت به محیط پیرامون خود توجه بیشتری دارند تا دیگر هم سالان خود.

این گستردگی توجه آن ها باعث تمایز آن ها بین دیگر کودکان است .

انواع تیزهوشی
در تعریف تیزهوشی، تقسیم بندی های هوش بر اساس نمره آن ها در آزمون است . نمره هوش ، نمره ای است که به وسیله آزمون های هوش استاندارد و توسط متخصص روانشناس گرفته می شود . این تقسیم بندی شامل 4 دسته می باشد که در ادامه شرح داده ایم .

کودکان تیزهوشی که به درس خواندن علاقه دارند
همانطور که گفتیم هر کودک ممکن است در زمینه متفاوتی استعداد و تیزهوشی داشته باشد ؛ در ادامه ویژگی کودکان تیز هوش های درس خوان را خواهیم گفت .

1 – آن ها در اوقات فراغت کتاب می خوانند و علاقه به خواندن کتاب دارند همچنین می توان گفت از دیگر کودکان کتاب هایی که خوانده اند بیشتر است ، این کودکان از کتاب خواندن لذت زیادی می برند و با کتاب خواندن خستگی خود را رفع می کنند .

2 – همانطور که گفتیم موضوعات مختلف را بهتر از دیگران یاد می گیرند در نتیجه سریع تر از دیگران مطالب کتاب را یاد می گیرند .

3 – کودکان تیزهوش علاوه بر علاقه ای که به خواندن دارند ، در نویسندگی نیز مهارت دارند ، اغلب آن ها در اوقات فراغت خود کتاب می خوانند یا وقت خود را اختصاص به نوشتن و رو نویسی می دهند .

4 – کودکان تیزهوش از اینکه مسئله های مختلف را حل کنند ، لذت می برند .

لازم به ذکر است بدانید که خانواده کودک و وسایل تحصیل او در پیشرفت و رشد ذهنی کودکان موثر است زیرا والدین کودک نقش مهمی در تحصیل فرد دارند و باید مراقب این باشد که کودک احساس خستگی نکند و همچنین برای او وسایلی را تهیه کند که باعث شکوفایی استعداد و توانایی های او شود .

کودکان تیزهوش که خلاقیت نیز دارند
کودکان تیزهوش به دلیل توجه زیادی که به پیرامون خود دارند به مسائلی اهمیت می دهند که برای دیگران ممکن است جذاب نباشند.

این کودکان به دلیل هوش زیاد کودک خلاق نیز به حساب می آیند ، آمادگی ذهنی لازم برای خلق کردن و ایجاد مسائل هنری را دارند و همینطور آن ها برای حل مسائل پیچیده نا امید نمی شوند و به تمرین و تکرار ادامه می دهند .

کودکان تیزهوش که در تحصیل موفق نیستند
برخی کودکانی که در آزمون های هوش به عنوان کودکان با استعداد شناخته شده اند ممکن است به دلیل شرایط مختلفی زندگی در تحصیل و یادگیری موفق نباشند.

گاهی ممکن است والدین کودک بی سواد باشند و به تحصیل او اهمیت لازم را ندهند یا گرفتاری و مشکلات والدین می تواند باعث شود کودک سر کار برود و در نتیجه در کلاس درس خسته است و اغلب رابطه خوبی با والدینش ندارد .

برخی عقیده دارند کودکان کم پیشرفت می توانند درس ها را به سرعت یاد بگیرند ولی چون مانند دیگران تمرین نمی کنند ؛ موفق نمی شوند ؛

گاهی نیز ممکن است بیشتر آن ها قبل از توضیحات معلم درس ها را یاد گرفته و صحبت های معلم باعث خستگی و بی حوصلگی آن ها می شود و در نتیجه رابطه دانش آموز و معلم بهم می خورد .

کودکان تیزهوش که علاقه به کارهای مهارتی دارند
در تعریف تیزهوشی،برخی از کودکانی که از استعداد هوشی بالاتری برخوردار هستند ، ویژگی افراد با مهارت را دارند که در نتیجه می توان گفت آن ها تیزهوش با مهارت یا حرفه ای هستند . در ادامه ویژگی های مختلف آن ها را بیان خواهیم کرد .

1 – علاقه زیادی به کارهای فنی و دستی مانند اندازه گیری ، وزن کردن و ساختن اشیا دارند .

2 – اعداد را بهتر از دیگران یاد می گیرند .

3 – به مسائل فنی و دستی تمایل بیشتری نشان می دهند و به سرعت نیز پیشرفت می کنند .

4 – اغلب به ریاضیات و فیزیک علاقه دارند و نسبت به همسالان خود زودتر یاد می گیرند .

اما گاهی به دلیل بی علاقگی به تحصیل و درس خواندن از مدرسه اخراج می شوند و به کارهای حرفه ای و دستی به صورت جدی می پردازند .

مثال هایی از نوابغ اخراجی
چرچیل مشکل زبان داشت و نتوانست وارد دانشگاه شود.

انیشتین دیر به حرف آمد و او را به مدرسه پلی تکنیک زوریخ راه ندادند .

ناپلئون قادر به نوشتن انشا نبود .

  که در سال های تحصیل خود از مدرسه اخراج شده بود .

نیوتون جز شاگردان تنبل کلاس بود .

آدلر و یونگ ، روان پزشکان معروف در ریاضی ضعیف بودند .